Friday, February 4, 2011

बोन्सायचे प्रकार

औपचारिक /अनौपचारिक उभे - सर्वसाधारणपणे निसर्गात वाढणारे वृक्ष सरळ उभ्या बुंध्याचे व चारही बाजूंनी फांद्यांचा समतोल असणारे असतात, याला औपचारिक असे म्हटले जाते; तसेच ज्या झाडांचा बुंधा वाकडा आहे, त्यांस अनौपचारिक म्हटले जाते. या पद्धतीकरिता गोल कुंडी वापरावी.

तिरकस उभे - आपण एखाद्या उघड्या रानात किंवा समुद्रकाठी गेलो, तर आपल्याला सगळी झाडे वाऱ्यामुळे एका बाजूला झुकलेली दिसतात. अशी बोन्साय करताना रचना असते. या पद्धतीचे बोन्साय अंडाकृती कुंडीत चांगले दिसते. रोपटे लावतानाच तिरपे लावावे.


उतरती पद्धत - एखाद्या डोंगराळ ठिकाणी आपण गेलो, तर अशा प्रकारची झाडे हमखास आढळतात. झाडांचे मूळ फांद्यांच्या पातळीपेक्षा वरती व पाहताच एखादा झरा वाहत असल्याचा भास होतो, यालाच उतरती पद्धत म्हणतात. ही अतिशय वेगळी पण तेवढीच देखणी पद्धत आहे. या पद्धतीला मात्र कुंडी उंच वापरतात, जुनिपर्स हे झाड या पद्धतीसाठी उत्तम आहे.


जंगल - एका पसरट कुंडीत अनेक झाडे लावली जातात. बहुखोडेप्रमाणे झाडांची संख्या तीन, पाच, सात अथवा नऊ असावी. झाडे ओळीत नसून पुढे-मागे लावण्यात येतात. हे पाहताच एक जंगल आहे असा भास होतो. एकाच जातीची झाडे किंवा दोन-तीन वेगवेगळ्या जातीची झाडे एकत्र करता येतात.


खडकावरील बोन्साय - नदीकाठी जी झाडे वाढतात ती वरच्यावर पाहिले, तर त्यांचा शेंडा सर्वसाधारणपणे वृक्षाप्रमाणे दिसतो; पण जेव्हा आपण त्यांच्या मुळांकडे पाहतो, तेव्हा मुळांचे विलक्षण चित्र डोळ्यांसमोर येते. नदीच्या प्रवाहामुळे माती वाहून जाते व केवळ खडकाचा आधार असलेले हे वृक्ष आहेत हे आपल्याला दिसते. बोन्साय करताना झाडाची मुळे उघडी करून दगडावर मांडणी जरी आकर्षक दिसत असली, तरी प्रत्यक्ष ते करणे अवघड आहे.

No comments:

Post a Comment