शेतात फणसाची जुनी झाडे आहेत, त्यांचे व्यवस्थापन कसे करावे?

अमोल गणेश राऊत, मु.पो. ता. फुलंब्री, जि. औरंगाबाद
जुन्या फणसाच्या झाडांची काळजी
घेण्याबाबत उद्यानविद्या विभाग, कृषी
महाविद्यालय, दापोली येथील तज्ज्ञांनी दिलेली माहिती ः फणसाचे मुख्य खोड व फांद्या सशक्त करण्याकडे जास्तीत जास्त लक्ष केंद्रित करावे. फणसाच्या फांद्या जाड करण्यासाठी संतुलित अन्नद्रव्यांचा पुरवठा महत्त्वाचा आहे. एका पूर्ण वाढलेल्या फणसाच्या झाडाला सुमारे 20 ते 30 किलो शेणखत किंवा कंपोस्ट द्यावे. तसेच 500 ग्रॅम नत्र, 250 ग्रॅम स्फुरद व 250 ग्रॅम पालाश प्रति झाडाला द्यावे. फणसाच्या झाडाला खोडावर फुले व फळे लागतात, म्हणजेच झाडाच्या स्वतःच्या सावलीत लागतात. बऱ्याचदा असे आढळून येते, की फुले आल्यानंतर नर फुले काळी पडून गळून पडतात. नर फुलांच्या लगत असलेली किंवा नर फुलाला चिकटून असलेली मादी फुलेदेखील काळी पडतात. जर फणसाच्या खोडावर सावलीचे प्रमाण जास्त असेल, तर अशा ठिकाणी फळे काळी पडण्याचे प्रमाण वाढते. म्हणूनच फणसाच्या मधल्या खोडावर पडणाऱ्या सावलीचे नियोजन करावे. झाडाची सरसकट छाटणी न करता तुरळक प्रमाणात फांद्यांची विरळणी केली, तर झाडाच्या आत पडणाऱ्या प्रकाशाचे प्रमाण वाढेल. ही विरळणी करताना कमकुवत फांद्यांची करावी. फणसाला साधारण नोव्हेंबर ते डिसेंबर या महिन्यांत फुले लागतात. फळधारणेनंतर फळ तयार होण्यासाठी सुमारे 130 ते 140 दिवसांचा कालावधी लागतो.
ः 02358 - 282415, 282130, विस्तार क्र. ः 250, 242
उद्यानविद्या विभाग, कृषी महाविद्यालय, दापोली, जि. रत्नागिरी